Politika

ZAJEDNIČKI CILJ - SAMOSTALNA HRVATSKA: Saradnja Komunističke partije Jugoslavije i ustaškog pokreta

dr Branislav Gligorijević

07. 10. 2022. u 17:44

KOMUNISTI su kao moguće saveznike procenjivali sve pokrete po tome koliko se oni zalažu da otcepljenje, odnosno za razbijanje Jugoslavije.

ЗАЈЕДНИЧКИ ЦИЉ - САМОСТАЛНА ХРВАТСКА: Сарадња Комунистичке партије Југославије и усташког покрета

Foto: Profimedija, Arhiva Jugoslavije, Arhiv Srbije, Muzej Jugoslavije, Arhiv Beograda i Vikipedija

U pismu Izvršnom komitetu Komunističke internacionale (Kominterne), upućenom maja 1930, Komunistička partija Jugoslavije, traženo je, pored ostalog, da partija zaključuje "borbene sporazume" s onim grupama nacionalno-revolucionarnih pokreta koji zastupaju oružanu borbu protiv diktature, u mesnim ili širim razmerama.

Od svih građanskih grupacija za komuniste je politički najprivlačnija bila Hrvatska stranka prava (frankovci), kasnije ustaški pokret, po istovetnim nacionalnim ciljevima: razbijanje Jugoslavije i stvaranje samostalne hrvatske države. Razlike su bile ponajviše u metodu borbe: frankovci, odnosno ustaše, služili su se i terorom, dok su komunisti to smatrali iznimnim sredstvom i uglavnom zagovarali oružani ustanak masa.

Začetke ustaškog pokreta nalazimo još dvadesetih godina u formiranju nacionalističkih organizacija kao što su bile "Hrvatska nacionalna omladina" ("Hanao"), čiji je istaknutiji član bio Andrija Artuković, zatim "Hrvatska pravaška republikanska omladina" i "Hrvatski domobran". Početkom tridesetih godina, vođa Hrvatske stranke prava Ante Pavelić stvara u inostranstvu - u Italiji i Mađarskoj - manje vojne formacije i taj novi pokret konstituiše kao "Ustaša - Hrvatska revolucionarna organizacija" (UHRO), sa osnovnim zadatkom - stvaranje velike hrvatske države (uključujući u nju i Bosnu i Hercegovinu), u kojoj bi hrvatski narod bio vladajuća nacija, dok bi sve druge narodnosti imale da se isele u "svoje države". Taj cilj bi se postigao "oružanim ustankom (revolucijom)", a dotle, radi dezorganizacije vlasti, ubacivane su u zemlju diverzantske grupe, koje su uglavnom podmetale paklene mašine i vršile atentate.

Andrija Artuković/Foto: Profimedija, Arhiva Jugoslavije, Arhiv Srbije, Muzej Jugoslavije, Arhiv Beograda i Vikipedija

 

UPRAVO ZBOG tih revolucionarnih ciljeva i oružane snage, pažnja komunista bila je neko vreme okrenuta ustaškom pokretu. Postojao je i nekakav kontinuitet u svemu tome pošto su komunisti već dvadesetih godina predlagali organizaciji Hrvatske nacionalne omladine ("Hanao") obrazovanje "jedinstvenog fronta", zatim su se orijentisali na moguću saradnju uglavnom sa grupom Stjepana Buća, koji će kasnije oformiti "Hrvatsku nacionalsocijalističku stranku" Hitlerovog tipa, pa pokazali spremnost da se, pod izvesnim uslovima, napravi izborni sporazum sa frankovcima. Kada je Pavelić odmah po uvođenju diktature otišao u inostranstvo, i radi oružane borbe sklopio sporazum sa VMRO Vanča Mihajlova, tražeći za to oslonac u Italiji i Mađarskoj, onda je rukovodstvo KPJ u emigraciji to zvanično osudilo, ali su njeni aktivisti u Jugoslaviji upravo u tome trenutku nalazili najviše razloga za saradnju. Omladinski rukovodioci, koji su tada bili u vrhu SKOJ i KPJ, smatrali su da je Pavelićeva stranka u tadašnjoj situaciji "objektivno revolucionarna" iz ovih razloga:

1) Zbog toga što se bori protiv fašističke diktature i za buržoasko-demokratski režim;

2) zbog toga što želi samostalnu Hrvatsku;
3) zbog toga što je sklona da u ovoj borbi nastupa i oružanom silom.

BONUS VIDEO: PONOVO ĆE IMATI BOŽANSTVENI ZVUK - Rekonstrukcija najvećih orgulja u Banatu

Preporučujemo

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News
Tagovi

Drugi pišu

Pročitajte više

Komentari (1)

Svi komentari Ostavi komentar

Najnovije iz rubrike

Politika
Tenis
Fudbal
TRENERSKA BOMBA FUDBALSKOG SAVEZA SRBIJE: Aleksandar Kolarov postaje selektor, zakazana promocija!

TRENERSKA BOMBA FUDBALSKOG SAVEZA SRBIJE: Aleksandar Kolarov postaje selektor, zakazana promocija!