Obnova palog čoveka

 
JUDAIZAM je izrazito religija muškaraca. Skoro svi jevrejski religiozni zakoni izričito opisuju obaveze i prava muškaraca, a za žene se često samo iz opisa pojedinih događaja u Bibliji, posredno, utvrđuju njihova prava. Prema Bibliji, Bog je stvorio čoveka i ženu po svome liku i oni su jednaki u moralnom smislu, ali nisu ravnopravni u verskom i ritualnom domenu. Dok su muškarci tri puta dnevno odlazili u sinagogu na molitvu, žena je ostajala u kući i samo tri puta godišnje bila je obavezna da ode u hram: Prvi put kad napuni 12 godina i proslavlja punoletstvo, drugi put prilikom venčanja, i treći put kada se u hramu obeležava kraj jednogodišnjeg čitanja Tore.
Žene su u hramu stajale u posebnom odeljenju i nisu smele ući u muški deo hrama, dok su muškarci slobodno ulazili u njihov deo. Žena je mogla prisustvovati žrtvoprinošenju i imala je pravo položiti ruku na glavu žrtvene životinje. Međutim, bila je obavezna da posle porođaja prinese žrtvu, s tim što je mogla ući u hram samo kad je “čista” - 40 dana po rođenju sina i 80 dana po rođenju kćerke. Bogosluženje u jevrejskoj sinagogi nije moglo da se održi ako nije bilo prisutno 10 muškaraca starijih od 13 godina. Prisustvo žena nije se računalo.

Velike promene

Kod Jevreja žene nisu mogle biti sveštenice. Učešće žene u jerarhiji bio je običaj paganskih naroda sa kojima su oni uvek bili u neprijateljstvu, što je još više pojačavalo otpor prema ženskom sveštenstvu. Sveštenici su mogli biti samo muškarci i to samo iz Levijevog plemena. Za sve Jevreje, a naročito za sveštenike, važili su strogi obredni zakoni o čistoći. Sa svojim fiziološkim funkcijama, koje su bile po nekoliko dana mesečno, žena se smatrala nečistom i kao takva bila je nepodesna za bogoslužbene i obredne radnje. Zato je njena uloga u domaćim porodičnim obredima kada je porodica na okupu, bila vrlo značajna. Ona je pripremala obrednu hranu, palila sveće u kući i čitala molitve na jevrejskom jeziku.
Iako su jevrejski verski i obredni propisi i zakoni bili veoma restriktivni prema ženama, razvojem društva menjani su, i žena se u mnogo čemu izjednačila sa muškarcem. Postigla je velike rezultate u nauci i obrazovanju, i pokazala se kao veoma uspešna na poslovnom i profesionalnom planu. Žene danas u Izraelu služe vojni rok i uspešno se bave politikom. Jedna od vrlo uspešnih političarki kratke istorije države Izraela bila je žena predsednica - Golda Meir.
U životu Jevreja u dijaspori dogodile su se epohalne promene. U Americi žene su postale rabini (sveštenice) u okviru jevrejske reformističke struje, iako se to po verskom zakonu ne priznaje. Žene su unele novu notu i kreativni duh u jevrejske obrede i praksu, što je približilo ljude sinagogi i Bogu. Uvedene su ceremonije koje odražavaju duh stvarnog života a ovo je pomoglo ljudima da umanje rascep koji su osećali između svog verskog i sekularnog identiteta.
Tradicija u životu jevrejskog naroda, inače, ima veliki značaj. Ona je pomogla da ovaj biblijski narod sačuva svoj verski i nacionalni identitet kroz mnogobrojna istorijska iskušenja, stradanja i progone. Zato se ona verno i ljubomorno čuva, ali kad je u pitanju žena, tradicija trpi izvesne izmene i dopune, pre svega, zbog interesa i uspešnijeg napretka jevrejskog naroda.
Hrišćanska Crkva, čiji su duboki koreni u judaističkoj tradiciji i nasleđu, morala bi, po ugledu na ovaj mudri i istorijski narod, izvršiti radikalne promene u odnosu prema ženi. To podrazumeva povratak izvornom hrišćanskom modelu rešenja “ženskog pitanja”, po učenju Gospoda Isusa Hrista. Nema sumnje, kroz veće učešće žene u crkvenom životu i kroz značajniju ulogu u njenim telima i organima, Crkva bi osnažila svoju misiju i u punoj meri ostvarila svoje poslanje u ovom svetu.

Stan na nebu

OSNOVNA istina koju Crkva propoveda i svedoči u ovom svetu, jeste - da je Gospod Isus Hristos došao u ovaj svet da obnovi i presazda prirodu paloga čoveka. Došao je sa visoko podignutim mačem da radikalno zaseče u koren svega starog i palog u ljudskoj prirodi, i da stvori sve novo: “Novo nebo i novu zemlju” (2. Petr. 3, 13 i Otkr. 21, 1). Razume se, i kada je reč o mestu i ulozi žene u životu sveta i čoveka, Spasitelj je doneo radikalne promene. Njegova Crkva štiti ljudsko dostojanstvo i prava žene, poštujući specifične osobenosti njene prirode i darova i, shodno tome, određuje njen odnos prema svetu i muškarcu, jasno definišući njen značaj u društvenom životu.
Na evharistijski i svetotajinski način Crkva afirmiše svakog čoveka, bez obzira na pol, zvanje i znanje, kao lično i neponovljivo biće i kao biće zajednice. Crkva podrazumeva jedinstvo u slobodi i različitosti, a slobodu u različitom jedinstvu. Zato je čovek u Crkvi građanin zemlje čiji je stan na nebu, jer je Crkva šira od nebesa. Kao takva, ona prevazilazi sve različitosti i podele, čuva, spasava i preobražava sve i sva u kosmosu.
Hrišćanstvo je nastalo na geografskim prostorima judejske tradicije i nasleđa. Osnivač i glava Crkve Gospod Isus Hristos, ovaploćeni Bog, rođen je od Duha Svetoga i Majke Jevrejke - Presvete Bogorodice. Živeo je i odrastao kao dečak i mladić, vaspitavan u judejskoj religiji. Inače, judejstvo ima rigidan stav prema pitanju ženske ravnopravnosti sa muškarcem. Evino prokletstvo zbog prvorodnog greha navuklo je prokletstvo na ženu uopšte, tako da su Jevreji smatrali da je ona niže i nesavršenije biće. U obrednom životu jevrejske starozavetne crkve, žena je, kao “nečista”, u nekim obredima marginalizovana.
U dominantno muškoj patrijarhalnoj jevrejskoj kulturi i tradiciji, žena je bila potisnuta u sferu bračnog i porodičnog života. Kada bi se rodilo žensko dete u porodici, blagosiljano je rečima: “Da odraste, uda se i rodi decu”. Zato su devojčice postajale vrlo rano punoletne - u dobu od 12 godina, i jedan dan. Ako je otac u narednih pola godine ne bi udao, devojka je imala pravo da o tome, ubuduće, sama odlučuje. Takav odnos prema ženi, koji su podržavali svi starozavetni proroci i vođe jevrejskog naroda, docnije je osnažen u susretu sa grčko-rimskom kulturom, koja je, takođe, bila mizogina.
Kada se sve ovo ima u vidu, može se shvatiti, koliko je Hristov stav prema ženi bio epohalno revolucionaran. Jevanđelisti ne propuštaju priliku da to često naglase pominjući u svojim svedočenjima: “mnoštvo žena i dece”, “žene koje su ga pratile”, “neke od žena” itd. Taj i takav odnos Gospoda Hrista prema ženama nastavljen je u životu rane hrišćanske Crkve. Žene učestvuju u životu Crkve od samog početka. I do današnjeg dana su najverniji i najbrojniji članovi Crkve.
(Nastaviće se)