FELJTON - DUHOVNIK I NARODNI PROSVETITELJ: Sava je u hodočašćima u Svetu zemlju propagirao ravnopravnost autokefalne pravoslavne crkve
U DRUGOM Savinom hodočašću u Svetu zemlju (1234. godine), njegovo širenje ugleda srpske države i njene pravoslavne crkve je i još jače i šire, jer se Sava ovaj put prvo ponovo susreće sa starim prijateljem jerusalimskim arhiepiskopom Atanasijem, a potom i sa aleksandrijskim pravoslavnim arhiepiskopom Nikolom i egipatskim sultanom Al Kamilom, koji mu obezbeđuje vodiče za obilazak Sinaja.
Potom odlazi u Antioh da se tamo sretne sa antiohijskim pravoslavnim patrijarhom, a otuda ponovo svraća u Nikeju kod svojih prijatelja cara Jovana Vataca i njegovog vaseljenskog patrijarha Germana. I iz Nikeje odlazi u bugarsku prestonicu Trnovo da se vidi sa bugarskim carem Jovanom Asenom i njegovim arhiepiskopom Joakimom i tu na dan 14. januara 1236. godine i umire. U svim tim razgovorima, Sava je simbolično predstavljao srpsku pravoslavno hrišćansku državu sa svim njenim duhovnim i svetovnim atributima kakve imaju i druge ranije priznate punopravne članice evropske hrišćanske ekumene. A koliko je Srbija njegovim naporom u tom svetu uznapredovala se u toku njegovog drugog hodočašća u Svetu zemlju vidi i iz činjenice da on tad ima dovoljno i vremena i autoriteta da i Bugarskoj pomaže da se i ona uključi u privilegovanu evropsku društvenu zajednicu, jer to svojom istorijom i te kako zaslužuje.
DA SE u potpunosti razume veličina Savinog gigantskog diplomatskog doprinosa međunarodnom priznanju srpske državnosti mora se pre svega uzeti u obzir da je on završio hristinizaciju Srba tek u prvoj polovini XIII veka, ali isto tako predano kao što je Sveti Pavle hristijanizirao Grke u I veku, ili Sveti Bonifacije Germane u VIII.
Mada je kod Srba pojedinačno hristijanizovanje već otpočelo po njihovom naseljavanju na Balkanu u toku VII veka, prvi sveobuhvatni i pravilni pristup tom civilizacijskom procesu prema svim Slovenima su napravili Sveti Ćirilo i Metodije, sa prevođenjem Svetog pisma, liturgije i drugih crkvenih rituala na njihov jezik putem od njih sastavljenog glagoljičkog pisma u pretposlednjoj deceniji IX veka. Nešto kasnije su to isto učinili njihovi učenici u Ohridskoj arhiepiskopiji Sveti Kliment i Naum, ali ovaj put posebno za Bugare i Srbe, zamenjujući glagoljičko pismo jednostavnijim ćiriličnim. No i ideji propovedanja hrišćanstva na varvarskim jezicima, a još više i ispisivanju množine hrišćanskih dogmatskih spisa na njihovim jezicima specijalnim pismom prilagođenom fonetikama njihovih jezika su se odmah žestoko suprotstavili branioci trijadne teorije o samo hebrejskom, grčkom i latinskom jeziku na kojima se može pisati i propovedati hrišćanstvo, surovo guranog od latinskih klerika na zapadu, ali i od grčkih tradicionalista na istoku, tako da su sve do Savinog nikejskog trijumfa Srbi u svojim crkvama slušali liturgije na njima potpuno nerazumljivom grčkom jeziku.
Obezbedio je srpskoj državi dostojno mesto u hrišćanskoj zajednici
ALI Savina intenzivna hristijanizacija srpske pastve nije tom narodu donela samo konačno razumevanje hrišćanskih teoloških rituala i spisa, nego i pismo koje se relativno brzo proširilo i na domene prava, istorije, poezije i književnosti. I samo jedan vek kasnije od Savinih duhovnih i diplomatskih napora da srpskoj državi obezbedi dostojno mesto u hrišćanskoj zajednici priznatih samostalnih naroda, car Dušan izdaje svoj unikatni Zakonik pisan ćirilicom i na srpskom jeziku, što je jedini pravni dokumenat te važnosti i obima u čitavoj Renesansi okrenutoj Evropi toga doba. Ne zaboravimo i da je čuvena engleska Magna karta engleskih barona prinudno potpisana od kralja Džona Anževinskog u Ranimidu 1215. godine bila sročena na latinskom jeziku, a i da su Francuzi tek od Napoleona u prvoj polovini XIX veka dobili svoj prvi sveukupni državni Zakonik.
Sa konačnim padom srpske države pod Turke i turskom uspešnom politikom da se u toj zemlji uništi većina srpskih bogomolja koje su u XIII veku bile najveći rasadnici srpske hrišćanske pismenosti i kulture, nije ni čudno da su Savini najveći svetovni diplomatski uspesi bili među prvima koji su pali u narodni zaborav. Jer dok su u hrišćanskoj Evropi nicali univerziteti i cvetala nauka, u porobljenoj Srbiji se gluvarilo u beskrajnoj tami robovanja u kojoj su se osvajači ponašali onako kako u Njegoševom Gorskom vijencu turski vezir Selim kaže u pismu vladici Danilu:
U fukare oči od splačine.
Pučina je stoka jedna grdna
dobre duše, kad joj rebra puču.
NESUMNjIVO je da je navažnija i najdublja spoznaja u životu mladog monaha Save Nemanjića bilo to da svoj nagon ka pustinožiteljstvu zameni sa konceptom opštežiteljstva do čega je došao kada su on i njegov otac, monah Simeon na Atosu krenuli u akciju da tu podignu prvi srpski manastir Hilandar. Koliko god je dotle Savin uticaj na oca bio značajan da ratnik i vladar Stefan Nemanja raskine sve svetovne prepreke da bi našao mir u Gospodu, toliko je i Simeonova prisutnost na Atosu i njegovo uporno zalaganje za izgradnju Hilandara uticalo na Savu da shvati da je apostolska misija prema poluhristijanizovanom stadu vernika iz njegove rodne grude i nesebično duhovno zalaganje za njihovo kolektivno spasenje daleko važniji hristološki podvig od svog ličnog opredeljenja za isihastičko-pustinjaški raskid svih svetovnih veza radi spasenja sopstvene duše. Tom zavetu je Sava Nemanjić ostao veran celog svog života i ta duhovna misija mu je pomogla da i u njegovim diplomatskim i državničkim aktivnostima, a i u njegovom narodnom prosvetiteljstvu dostigne visine najzaslužnijeg srpskog svetitelja.
Samim tim što je kao privilegovani sin srpskog vladara još u mladosti voljno napustio sve svetovne privilegije koje su mu po rođenju pripadale i zamenio ih za atosku monašku rizu i što se time proslavio svugde u hrišćanskom svetu, davalo mu je u svim njegovim diplomatskim misijama značajnu psihološku prednost, jer se on u toku svih tih susreta i pregovora nije borio ni za šta od lične koristi, nego jedino za ravnopravno mesto svoga naroda pod suncem. A to što je i na diplomatskom planu i svojim narodnim prosvetiteljstvom uspeo da postigne je već preko osam vekova očuvalo to mesto njegovom narodu u svetu, jer da njega na početku XIII veka nije bilo, danas bi Srbi kao narod bili u istoj kategoriji sa Asircima i Vaviloncima, kojih na svetskoj istorijskoj sceni više nema.
KRAJ
Preporučujemo
FELjTON - FASCINACIJE MLADOG RASTKA: Monaško ime Nemanjića - Sava nije bila slučajnost
17. 05. 2022. u 18:00
VALERIJ ZALUŽNI DAO PROGNOZU: Evo kada će ruska vojska da probije ukrajinski front
NOVI tehnološki napredak tokom ratnog vremena sprečiće ozbiljnije probijanje fronta duž ukrajinsko-ruske granice do oko 2027. godine, izjavio je Valerij Zalužni, bivši vrhovni komandant Ukrajine i sadašnji ambasador u Ujedinjenom Kraljevstvu, za „Ukrajinsku pravdu“ u intervjuu objavljenom 23. novembra.
23. 11. 2024. u 18:55
BRITANCI OBJAVILI ZASTRAŠUJUĆU MAPU: "Orešnik" može da stigne do bilo kog evropskog grada za manje od 20 minuta (MAPA)
BRITANSKI list "Dejli mejl" ocenio je da bi balistička raketa "orešnik" mogla da stigne do bilo kog evropskog grada za manje od 20 minuta.
23. 11. 2024. u 15:58
POTPREDSEDNIK SAD UMRO TOKOM ODNOSA: Bio sa 50 godina mlađom ljubavnicom, Bela kuća nije znala kako da saopšti vest o smrti
BIO JE to 27. januar 1979. godine. U 1 ujutro, portparol porodice Nelsona Rokfelera objavio je zvaničnu izjavu za štampu. Bivši potpredsednik preminuo je U 71 godini života ranije te večeri.
22. 11. 2024. u 18:36
Komentari (0)