PREPISKE SRPSKIH VLADARA I U ELEKTRONSKOM IZDANJU: Biblioteka SPC digitalizuje bogatu zbirku starih i retkih rukopisa

SREDNjOVEKVNI rukopisi, brojna dokumenta, prepiske srpskih vladara, vlastele i sveštenstva koje baštini čuvar ovih dragocenosti - Biblioteka Srpske patrijaršije, uskoro će biti dostupni i javnosti. Nedavno je ovaj hram svojevrsnih svedočanstava o trajanju naše države i vere pokrenuo veb-sajt (www.bibliotekasp.rs) koji će predstaviti ogromno kulturno blago, ali tek toliko da "zagolica" interesovanje. Biće to prilika da se kroz digitalna "vrata" istraže retke knjige i bogoslovski spisi.

Foto: N.Skenderija

Dr Zoran Nedeljković, upravnik Biblioteke Srpske patrijaršije, kaže nam da će na sajtu biti dostupne i informacije o aktuelnim i završenim naučnim projektima.

On se upravo vratio iz Vatikana gde je sa kolegom dr Vladanom Trijićem, načelnikom Odeljenja za arheografiju Narodne biblioteke Srbije, istraživao srpsku građu u tamošnjem arhivu. Projekat "Istraživanje srpskih srednjovekovnih rukopisa i dokumenata u Biblioteci Vatikana i u Arhivu Vatikana" započet je 2017, a Nedeljković za "Novosti" objašnjava dokle se dosad stiglo:

- Naša burna istorija netragom je razvejala biblioteke i arhive i jedno od važnih mesta gde postoji srednjovekovna arhivska građa: prepiska srednjovekovnih srpskih vladara i vlastele, koja se tiče srpskog naroda i srpskih država - jeste Vatikanski arhiv. Tokom ove posete istraživali smo dokumenta o srpskoj državi i srpskom narodu u srednjem veku. Takođe, po ustaljenoj praksi, naručen je određeni broj dokumenata u štampanoj i digitalnoj formi.

Nedeljković još kaže da očekuje da će ove godine biti objavljen prvi naučni zbornik srpskih srednjovekovnih dokumenata iz arhiva Vatikana od devetog do 13. veka, zaključno sa vlašću kralja Dragutina. To je prvi takav zbornik u našoj istoriografiji, a u planu je i nastavak, koji će obuhvatiti period od kralja Milutina pa nadalje.

Foto: N.Skenderija

Nedeljković napominje da je do sada prikupljeno više stotina istorijskih dokumenata:

- Uglavnom je to prepiska između pape i papskih legata ili pripadnika rimokatoličkog klira na oblastima tadašnje Srbije i Bosne i uopšte na teritorijama gde je živeo srpski narod. Postoji i određeni broj pisama upućenih našim vladarima, poglavarima i pripadnicima SPC.

Pored ovog projekta, Biblioteka se bavi istraživanjem srpskih srednjovekovnih rukopisa u stranim zbirkama. Do sada su istraživači radili u 10 evropskih država i objavili naučne kataloge rukopisa iz Češke i Slovačke, a uskoro izlazi naučni opis rukopisa iz Mađarske.

- Cilj je naučna obrada svih srednjovekovnih rukopisa koji se nalaze rasuti u svetu, kao i izrada naučnih kataloga za svaku državu u kojoj su obavljena naučna istraživanja - kaže naš sagovornik.

Kao važan deo sajta, Nedeljković izdvaja "Digitalnu biblioteku". Za sada je "postavljena" samo knjiga "Praktični sveštenik" koju je priredio protojerej Vasilije Nikolajević, a objavljena je 1907. godine.

- Biblioteka ima jednu od najvrednijih rukopisnih zbirki - naglašava upravnik. - U ovom fondu se čuva 471 rukopis, od kojih je oko 100 već digitalizovano. Oni će biti postavljeni na sajtu, ali samo delimično, odnosno dovoljno da posetioci i istraživači steknu uvid u njihov značaj i sadržaj. Svi rukopisi nastali su između 13. i 19. veka, najviše je ćiriličnih, ali čuvaju se i oni pisani na latinskom, grčkom, nemačkom, mađarskom, rumunskom i drugim jezicima.

Zgrada Patrijaršije u Beogradu / Foto Ž. Knežević

U okviru matične delatnosti, biblioteka je pre pet godina započela formiranje centralne baze podataka o fondovima u eparhijskim bibliotekama SPC.

- Na sajtu će biti objavljeni i svi ugovori o saradnji sa kulturnim ustanovama u Srbiji i inostranstvu - ističe Nedeljković. - Već imamo potpisane sporazume sa Ruskom nacionalnom bibliotekom u Sankt Peterburgu i Ruskom državnom bibliotekom u Moskvi, što istraživačima omogućava lakši pristup fondovima.

Sajt je u procesu nadogradnje i u narednom periodu biće obogaćen novim sadržajima. Vesti na sajtu neće biti ažurirane svakodnevno, kao na zvaničnom sajtu SPC, mada će se redovno objavljivati informacije o značajnim događajima i rezultatima projekata. Pored toga, na sajtu će biti dostupne i emisije naučnog programa RTS-a snimljene u saradnji sa bibliotekom.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije