SJAJ NEPOZNATOG BLAGA NACIONALNE RIZNICE: Povodom dana Narodnog muzeja Srbije biće prikazano za javnost potpuno nepoznatih 30 dela

Miljana Kralj

15. 05. 2023. u 16:21

OTKRIVANjEM, dosad za javnost potpuno nepoznatih 30 dela iz Zbirke srpskog slikarstva 18. i 19. veka, Narodni muzej Srbije proslaviće 179. rođendan, 16. maja u 18 časova.

СЈАЈ НЕПОЗНАТОГ БЛАГА НАЦИОНАЛНЕ РИЗНИЦЕ:  Поводом дана Народног музеја Србије биће приказано за јавност потпуно непознатих 30 дела

Narodni muzej Srbije

Na izložbi "Jedna (ne)obična muzejska priča" čiji je autor Petar Petrović, muzejski savetnik i kustos ove zbirke, biće prikazano ukupno 50 slika, a uz one koje su za publiku potpuno tajanstvene, tu će se naći i retko predstavljana dela.

- Dela izložena na stalnoj postavci srpskog slikarstva 18. i 19. veka zapravo su samo manji deo od blizu 1.530 umetničkih dela, kulturnih dobara Zbirke, najvećim delom dugoročno pohranjenih u muzejskom depou, daleko od očiju javnosti - objašnjava Petrović. - Među njima svakako ima onih koja su više puta bila izlagana, ali i onih koja su vrlo retko, svega nekoliko puta napuštala svoj stalni, siguran muzejski smeštaj.

Prva stalna postavka

DVE decenije nakon što je, 10. maja 1844. Sterija potpisao raspis o sakupljanju starina za Muzeum naroda srpskog (što se obeležava kao osnivanje naše institucije), u Kapetan Mišinom zdanju su bile smešteni i prvi put izloženi eksponati današnje nacionalne riznice. Među njima su bili i radovi srpskog slikarstva 18. i 19. veka, poput 64 dela slikara Dimitrija Avramovića, koja su 1864, po odluci mitropolita srpskog Mihaila, poklonjena Narodnom muzeju, ali i ona koja je naša prva priznata slikarka Katarina Ivanović, zaveštala, uz znatna novčana sredstva za njihovo održavanje, kao i još nekoliko poklona i zaveštanje istaknutih pojedinaca.

Za nekoga ko se stara o jednoj muzejskoj zbirci, priznaje Petrović, najveći izazov predstavljaju upravo dela koja do sada nisu izlagana:

- Ta činjenica nikako ne bi trebalo da utiče na njihov značaj, jer u pitanju su kulturna dobra koja su po svojim osobenostima na sebe već skrenula pažnju struke, dobra koja odgovaraju kriterijumima muzeološke obrade i prezentovanja i po svojoj važnosti su zavredela da budu tu gde jesu. Pored dela koja se već dugo nalaze u Zbirci, a nisu gotovo nikad činila deo bilo kakve izložbe u prošlosti, već su samo povremeno bila reprodukovana u pojedinim, mahom stručnim, izdanjima, nalaze se i ona koja su prispela tokom prethodne dve decenije, naročito u periodu kada je Narodni muzej zbog loših uslova čuvanja i izlaganja svoju stalnu postavku privremeno povukao na jedan duži period, tačnije na čitavih petnaest godina.

Tako je, kako ističe, iz obzira prema tim radovima, autorima, ali i darodavcima, koji su iz plemenitih pobuda i u teškim trenucima sprovodili uzvišenu Sterijinu misiju "da spomenik sačuvan potomcima roda našega ostavimo", nastao ovaj izbor. A u njemu će se naći portreti značajnih ličnosti iz nacionalne prošlosti, koje su slikali njihovi savremenici:

- Među njima ima i onih koji su prvi put na izložbi, poput Jovana Joce Vujića, Milenka Vesnića, dr Jovana Stejića, Ilije M. Kolarca, kao i portret kralja Milana Obrenovića u enterijeru sa psom, rađen po fotografiji, nepoznatog autora.

Postavku će činiti i dela religiozne sadržine, kao što je dvostrano slikana ikona "Bogorodičin pokrov/Grb Temišvarske eparhije", novosadskog slikara iz druge polovine 18. veka, Jovana Popovića, zatim "Krunisanje Bogorodice" Grigorija Opšića Davidovića, "Sveta Trojica" Jovana Isajlovića starijeg, "Raspeće" Konstantina Danila, kompozicija "Sveti Nikola spasava brodolomnike", Nikole Aleksića...

- Veliki slikarski opus religioznih tema i kompozicija ostvario je i Uroš Predić, te su se i dve do sada neizlagane ikone ovog našeg velikog umetnika s početka 20. veka našle u ovom izboru - ukazuje Petrović. - Prvi put se, takođe, izlaže i verzija kompozicije istorijskog sadržaja "Guslar na zboru", Anastasa Bocarića, nastala na prelomu vekova, potom neobične i pomalo nesvakidašnje teme koje nam otkrivaju malo poznate činjenice iz života srpskih umetnika, kao na slici "Umetnička pakost", od Nikole Milojevića.

Katalog zbirke

NARODNI muzej intenzivno, prema rečima direktorke Bojane Borić Brešković, radi na istraživanju, tumačenju i objavljivanju studijskih publikacija, monografija i kataloga svojih zbirki, pa je nedavno, u okviru edicije Istorija umetnosti, objavljen i celovit katalog jedne od sedam umetničkih zbirki Narodnog muzeja, Zbirke srpskog slikarstva 18. i 19. veka, čiji je autor Petar Petrović.

- Na jednom mestu je obrađeno i reprodukovano blizu 1.530 umetničkih dela iz perioda od dva veka, razvrstanih prema autorima po azbučnom redu - dodaje Bojana Borić Brešković, uz napomenu da više od 100 izuzetnih dela danas čine stalnu postavku muzeja.

Sudbinu ljudi u 19. veku otkriva platno "Rastanak momka i devojke" Đorđa Krstića, kaže autor izložbe na kojoj će biti i živopisnih predela, panorama gradova, kao i retko izlaganih kopija i replika dela starih majstora koje su srpski slikari radili u vreme školovanja ili usavršavanja po Evropi. Ti radovi, smatra Petrović, proširuju saznanja o stvaralaštvu slikara kao što su Jovan Popović, Nikola Marković, Paja Jovanović i malo poznati Aksentije Dimić.

Po brojnosti i različitosti, na postavci će biti najzastupljeniji portreti, koji prema mišljenju njenog autora govore najrečitije o razvoju umetničkih stilova i vremenu u kojem su nastajali. Galerija izloženih portreta je u hronološkom rasponu od kraja 18. veka, do sredine tridesetih godina 20. veka, i deo je velikog, gotovo nepreglednog niza, koji čuva Zbirka srpskog slikarstva 18. i 19. veka:

- Oni su svedočanstva različitih istorijskih trenutaka, životnih puteva i sudbina, pogleda, doživljaja i shvatanja, po mnogo čemu drugačijih od ovih današnjih, ali upravo zato vrlo dragocenih. Bez njih se ne može razumeti prošlost niti graditi budućnost - zaključuje Petar Petrović.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News

Komentari (0)

STVARI KOJE OBAVEZNO MORATE PONETI NA ZADUŠNICE: Mnogi nose hranu, a zaboravljaju najbitnije