GRABOVAC BIO ČUVAR LJUBOSTINJE: Obnavlja se tvrđava kod Trstenika iz doba cara Justinijana

S.BABOVIĆ

12. 08. 2023. u 12:00

TVRĐAVA Grabovac kod Trstenika, iz doba cara Justinijana (6. vek), iako jedna od naj većih u Srbiji, decenija ma je nedostupna posetio cima, a njene tajne donekle su bile poznate samo arheolozima.

ГРАБОВАЦ БИО ЧУВАР ЉУБОСТИЊЕ: Обнавља се тврђава код Трстеника из доба цара Јустинијана

Foto:Zavod za zastitu spomenika Kraljevo

Država je odlučila da pomogne lokalnoj zajedni ci značajnim sredstvima kako bi se srednjovekovno utvrđenje, najživlje u vreme stolovanja kneginje Milice Hrebeljanović u obližnjem manastiru Ljubostinja posle 1389. godine, konačno istražilo i otvorilo za naučnike i turiste.

Za izradu projektnotehničke dokumentacije celog kompleksa Grabovačke tvrđave, poznate u narodu i pod imenom Jerinin grad, Trstenik je dobio 3,4 miliona dinara kroz program Kabineta ministra bez portfelja zaduženog za koordinaciju ravnomernog regionalnog razvoja.

- Gabrovačka tvrđava, tri kilometra zapadno od Trstenika na brdu iznad Zapadne Morave ima ostatke dveju kula na uzvišici, koje su dugim bedemom bile povezane sa kulom nad samom rekom - navodi građevinski inženjer Miloš Miletić, koji je pripremao predlog projekta. - Lokalitet je na području mesta Grabovac, površine je jedan hektar i na nadmorskoj visini do 300 metara.

Foto:Zavod za zastitu spomenika Kraljevo

Grabovac je još nedovoljno istražen arheološki. Pretposta vlja se da ga je podigao vizntijski car Justinijan, a srpski srednjovekovni vladari su ga obnovili i proširili.

Jerinin grad, jedan od najmanje tri u Srbiji, podeljen je u tri celine: dugi zid, donji i gornji grad. U istorijskim spisima spominju se još neki delovi ovog grada: suvi rov,

stepenište i podgrađe.

Prilikom nekoliko arheoloških iskopavanja tokom 2010. i 2012, pronađeni su vredni komadi oružja, potkovice, srebrnjaci iz vremena Vuka Brankovića , keramički predmeti...

Do nalazišta se, za sada samo u teoriji i ne uvek uspešno zbog rastinja, stiže pešačkom stazom dugom 500 metara pored puta Grabovac- Lozna.

Foto:Zavod za zastitu spomenika Kraljevo

Kako saznajemo, finansiraće se kompletno urbanističko rešenje za namenu kompleksa, izrada dokumentacije za pristupne saobraćajnice sa parkingom, saobraćajna, vertikalna i turističkoinformativna signalizacija za posetioce kompleksa.

- Izrada projektne dokumentacije sadnje i opremanja zelenilom, dekorativnog rastinja i mobilijara kompleksa tvrđave, kao i projektne dokumentacije za otkrivanje atraktivnih mesta zidina, prikupljanje i deponovanje istraženih delova, posebnih delova i elemenata, poput vidikovca na tvrđavi biće deo projekta - piše u planovima za uređenje.

Foto:S.Babović,Udruženje Jerinin grad

Pretpostavlja se da je strateška pozicija utvrđenja bila posebno značajna kada se u trsteničkom kraju nalazila srpska vojska štiteći manastir Ljubostinju, odakle je kneginja Milica vodila državu sve do punoletstva sina, despota Stefana Lazarevića.

Na meti divljih kopača blaga

GRABOVAČKA tvrđava neretko je bila na meti divljih kopača blaga. Najozbiljnije, 2012. godine. Tada su tragači izrovarili deo srpske sred - njovekovne građevine, gde su ranije arheolozi započeli istraživanja. Uništili su tek pronađeni malterisani pod, zatrpali arheološku son - du, a otkriveni skelet deteta ostavili na milost i nemilost divljim životinjama.

I same dimenzije ove fortifikacije nagoveštavaju njenu važnost: osim dve kule i zidina 350 metara dužine, širine dva i visine osam metara, unutar tvrđave su i tragovi manjih građevina. Već dužina zidova ukazuje da je reč o gradu, koji je čak dva puta veći od Magliča kod Kraljeva i tri puta veći od Koznika, koji se nalazi na granici opština Aleksandrovac i Brus.

Foto:Zavod za zastitu spomenika Kraljevo

- Lokalitet je proglašen za nepokretno kulturno dobro sedamdesetih godina 20. veka - ispričala je dr Marija Marić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo, koja je 2012. istraživala lokalitet. - Jerinin grad, Tvrđavu Grabovac, spominju i putopisci Titelbah i Deroko. Svi su oni na brdu nad Moravom videli kule i odličnu stratešku tačku za kontrolu doline reke, puta koji je vodio ka srednjovekovnoj prestonici Kruševcu.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News

Komentari (2)

Kulinarski spektakl ukusa i inovacija u Beogradu