Svet

"SRPSKA JEZIČKA I KULTURNA AGRESIJA": Burno reagovanje HAZU i Matice Hrvatske na deklaraciju donetu u Tršiću

Jurica Kerbler, od stalnog dopisnika - ZAGREB

08. 07. 2023. u 15:04

HRVATSKA akademika nauka i umetnosti i Matica hrvatska oglasile su se povodom donošenja Deklaracije o Granicama srpskog jezika, nastaloj u Tršiću i ocenili su da je to nastavak “srpske jezičke i kulturne agresije na Hrvatsku, hrvatski jezik i književost”.

СРПСКА ЈЕЗИЧКА И КУЛТУРНА АГРЕСИЈА: Бурно реаговање ХАЗУ и Матице Хрватске на декларацију донету у Тршићу

Hrvatski akademici podsećaju da je na trećoj srbističkoj konferenciji prošle godine usvojeno “na naučno neutemeljen način teze Vuka Stefanovića Karadžića o štokavskom narječju kao isključivo srpskom, premda znamo da štokavski govore i Hrvati i Bošnjaci i Crnogorci”.

- Tada nisu propustili da stariju dubrovačku književnost pripišu sebi. I u ovoj novoj deklaraciji, govoreći o granicama srpske književnosti, opet se poseže za dubrovačkom književnošću, sa time da to sada čine na suptilniji način uvodeći termin „dvostruka pripadnost“ - tvrde akademici u saopštenju javnosti. - Deklaracija sadrži tvrdnju da „srpska književnost nema pretenzija na obuhvatanje, unutar istih nacionalnih granica, onih zajednica koje su Srbima bliske jezikom i delom narodnih tradicija, ali koje sebe ne određuju kao srpske.” Pozdravljamo tu izjavu i smatramo da bi bilo dobro da je “Deklaracija” sadržala samo nju.

Zatim dodaju da “Nažalost, u ostatku teksta nove “Deklaracije” ne nalaze ništa što bi mogli da pozdrave." Akademici tvrde da ima trivijalnosti i navode primer “kao i sve granice uspostavljene odlukom na osnovu nezaključivog niza svojstava, granice srpske književnosti, pa onda i sama srpska književnost kao predmet, ne mogu se potpuno precizno odrediti”.

Za njih ima i nejasnih, ne posebno suvislih teza, npr. “Zato su granice srpske književnosti istovremeno određene objektivnim svojstvima i njihovim interpretacijama, zbog čega se tokom vremena menjaju uporedo sa predstavom o identitetu srpske književnosti koji je analogan nacionalnom identitetu kao trajanju kroz menjanje”. Tvrde da ova rečenica znači da se granice srpske književnosti mogu menjati onako kako to odgovara autorima Deklaracije i njihovoj predstavi o identitetu srpske književnosti i srpske nacije.

- U pozadini ove nove i prethodnih sličnih srpskih deklaracija ne pita se samo dokle sežu granice njihovog jezika i književnosti, nego se naslućuje imperijalistička podloga za širenje stvarnih granica srpske države jednoga dana u budućnosti... sluti se širenje onoga što je novija srpska politika imenovala “srpskim svetom”, a što je očito inspirisano “ruskim svetom” čije širenje proteklih meseci nema lingvistički, nego ratni predznak - poručuju članovi HAZU i Matice hrvatske.

Hrvatski akademici konstatuju da su ovu deklaraciju potpisale sve katedre za srpski jezik i književnost u Srbiji, Republici Srpskoj i Crnoj Gori, svi pedagoški fakulteti, Matica srpska, Odbor za standardizaciju srpskog jezika, Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja, Institut za jezik i Institut za književnost.

- Nadajmo se da će srpski lingvisti od ugleda odustati od nenaučnog prekrajanja jezičke i književne prošlosti. A za nas u Hrvatskoj to je razlog više za pojačanu brigu o hrvatskom jeziku i književnoj baštini - zaključuju akademici HAZU i članovi Matice hrvatske.