Feljton
FELJTON - U SVIM DOKUMENTIMA UPISIVAO SE KAO SRBIN: Skendera Kulenovića, zbog drame Djelidbe, estetici je podučavao Đuro Pucar Stari
U ISTORIJI literature znano je da vreme i kontekst, kao i brojni spoljni činioci - književni i vanknjiževni - mogu promeniti ocene, status i značenje pojedinih dela; te takozvane društvene datosti nekim ostvarenjima dodaju na vrednosti, a drugima oduzimaju.
07. 08. 2024. u 18:00
FELJTON - NEMA RUPE NA PLANETI VEĆ SU RUPE U PAMETI: Zbog saradnje sa Đilasom u časopisu Nova misao Kulenović je izbačen iz Partije
AKO bismo sproveli književno-jezičko istraživanje u želji da saznamo kojim srpskim imenom - ako je to uopšte potrebno i uputno - možemo da „prevedemo" ime Skenderovo, dolazimo do imena Aleksandar.
06. 08. 2024. u 18:00
FELJTON - SIMBOL STRADANJA MAJKI I DECE KOZARSKIH SELA: Skenderov roman Ponornica je verna slika onoga što je pisac "platio svojom kožom"
U JESEN jesen 1945. u Sarajevu se, u izdanju „Svjetlosti“, pojavila prva, autentična, rukom pisca redigovana verzija Stojanke majke Knežopoljke, na ćirilici, u tiražu od 20.000 primeraka.
05. 08. 2024. u 18:00
FELJTON - MATERINSKO NAČELO "DUBLJE OD ISTORIJE": Skenderova Stojanka je "poema života" naslonjena na visove srpskog narodnog stvaranja
KAO i drugim piscima iz školske lektire, i Skenderu Kulenoviću pretila je opasnost da bude zapamćen kao tvorac samo jednog velikog dela, besmrtne poeme "Stojanka majka Knežopoljka", a da sve drugo što je pisao tokom više od pola stoleća književne delatnosti ostane na margini, ili u senci.
04. 08. 2024. u 18:00
FELJTON - HITLEROVA PROVALA MRŽNJE I ODUŠAK NJEGOVE SRBOFOBIJE: Adolf Hitler je jugoslovensku kraljevsku vladu dosledno nazivao "srpskom vladom
HITLER je u svom govoru nemačkom narodu 6. aprila 1941. oko 6 časova preko radija osudio „vojnu kliku” u Beogradu, koja je večito organizovala vojne udare i sastojala se od britanskih „plaćenika”, izvela protivudar i srušila vladu koja je težila miru s Nemačkom.
03. 08. 2024. u 18:00
FELJTON - PREVRAT 27. MARTA ODREDIO SUDBINU SRPSKOG NARODA: Rasplet 27. marta nije bio van duha naroda, tradicije i prethodne srpske istorije
GENERALI su bili svesni da Jugoslovenska vojska nije dorasla da se po tehnici i vojnoj doktrini nosi sa Vermahtom, oficiri su smatrali da je nečasno bez otpora pokleknuti.
02. 08. 2024. u 18:00
FELJTON - NEMAČKA GRADILA NOVU EVROPU NA TEMELJIMA STARE: U strahu da ne izazove Berlin, Simović odbio predlog Antoni Idna da se s njim sretne
MLAKOST i neodlučnost, bojazan sa nekim nestvarnim iščekivanjem drukčijeg raspleta od ratnog, koji je već sopstvenom voljom prizvan, karakterisali su sve mere vojnih i političkih činilaca, idući na ruku u suštini Nemcima.
01. 08. 2024. u 18:00
FELJTON - IZNEVERENA OČEKIVANJA UČESNIKA U PREVRATU : Dojučerašnji bučni protivnici fašizma, opijeni prevratom, izgubili su samopouzdanje
NOVA vlada generala Simovića imala je u svom sastavu osam ministara iz vlade koja je u zoru 27. marta srušena.
31. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - U ZAGREBU MARTOVSKI PUČ NIKOM NIJE ODGOVARAO: Za Alojzija Stepinca, 27. marta na ulicama Beograda nije bilo nijednog poštenog čovek
VOĐE zapadnih demokratija - Vinston Čerčil i Franklin Ruzvelt - patetično su pozdravili beogradski prevrat.
30. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - ZA PATRIJARHA 27. MART JE BIO KAO VIDOVDAN: Puč je oduševljeno primljen u Beogradu i drugim gradovima Jugoslavije, sem u Zagrebu
ORGANIZATORI prevrata uviđali su da se mehanizam zavere mora aktivirati što pre, jer je opšte uzbuđenje u narodu doseglo vrhunac, posebno u prestonici.
29. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - OFICIRI STVARAJU TAJNE GRUPE PO GARNIZONIMA: Armijski vrh nije mogao da oprosti knezu Pavlu stvaranje Hrvatske banovine
ARMIJSKI general Dušan Simović je polovinom marta 1941. dva puta bio primljen kod kneza Pavla. Komandant vazduhoplovstva je skrenuo pažnju knezu na nepopularnost njegove unutrašnje i spoljne politike.
28. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - KNEZ PAVLE NAPUŠTA NEUTRALNU POZICIJU: Učešće Srpske crkve na strani antifašističkih snaga davalo je neku mitsku snagu
KAO PRVI namesnik, knez Pavle je sve konce vlasti držao u svojim rukama. Uživao je od prvog dana značajnu podršku Britanaca.
27. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - PREUVELIČANA ULOGA BRITANACA 27. MARTA: Predstavnici Srpske pravoslavne crkve bili su stožer otpora protiv Nemačke
JEDNO od osnovnih kontroverznih pitanja koje se postavljalo u javnom mnjenju i u literaturi o Jugoslaviji uoči Aprilskog rata, posebno o prevratu u Beogradu i padu namesničkog režima, jeste: da li su prevrat izveli Britanci koji su dobro platili zaverenike i građanskih političara, jednom rečju „da li je nešto trebalo da zvekne" da bi se oborili nosioci kapitulacije pred Nemačkom?
26. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - BRITANCI ORGANIZUJU OTPOR SILAMA OSOVINE: Na tlu Jugoslavije sukobljavale su se i obaveštajne službe jedne i druge velike sile
S NEMAČKIM pritiskom na Kraljevinu Jugoslaviju da se prikloni Trojnom paktu, od kasne jeseni 1940. rastao je otpor antifašističkih snaga da se ne prihvati kapitulacija.
25. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - LEPEZA ANTISRPsKIH ORGANIZACIJA U ZEMLJI: Sporazum Mačeka i Ćana predviđao je stvarenje personalne unije Italije i Hrvatske
NAJOPASNIJA teroristička antijugoslovenska i antisrpska organizacija bio je ustaški pokret, formalno organizovan 1932. godine u inostranstvu, pod vodstvom Ante Pavelića koji je napustio Jugoslaviju posle šestojanuarske diktature 1929. godine.
24. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - PROBUĐENA ROMANTIČNA PANSLAVISTIČKA OSEĆANJA: Beograđani su 6. jula 1940. pozdravili dolazak sovjetskog poslanika Viktora Plotnjikova
INICIJATIVU za što brže vaspostavljanje redovnih diplomatskih odnosa pokrenula je Jugoslavija 9. juna 1940. godine, stavljajući do znanja da bi u SSSR, u svojstvu opunomoćenog ministra, bio upućen dr Milan Gavrilović, senator.
23. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - SOVJETSKI SAVEZ POČINJE DA PODILIZI SLOVENIMA: Uspostavljnje diplomatskih odnosa sa SSSR unelo strepnju među ruskom emigracijom
PRVI glasovi o mogućnosti prevazilaženja ovog anahronizma i uspostavljanja diplomatskih odnosa između dve zemlje čuli su se početkom januara 1940. godine u izveštaju Ilije Šumenkovića, poslanika Kraljevine Jugoslavije u Ankari, koji je svom ministru Aleksandru Cincar Markoviću preneo uverenje sovjetskog ambasadora u Turskoj, Alekseja Terentijeva, da je vreme obnove odnosa („vaspostavljanje") između Jugoslavije i „Rusije" relativno blisko, što je nesumnjivo ocenjeno kao stav Kremlja, s obzirom na visoki stepen zavisnosti sovjetske diplomatije od svog centra.
22. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - NAMESNIČKI REŽIM MENJA POLITIKU PREMA MOSKVI: Uloga Rusije u sticanju nezavisnosti bila je duboko urezana u svest srpskog naroda
SVI raniji vojno-politički savezi u kojima je učestvovala Kraljevina Jugoslavija raspali su se.
21. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - BEČKI I KOMINTERNINI STEREOTIPI O SRBIMA: Projekat o "srpskoj zemlji", kao autonomiji koji je vlada izradila 1940. nije ostvaren
TEZA o tzv. velikosrpskom hegemonizmu uveliko je zloupotrebljavana, preuveličavana, korišćena za podsticanje što jačeg otpora Beogradu, ali i radi izazivanja spoljne intervencije u prilog rešavanju hrvatskog pitanja, u stvari za njegovu internacionalizaciju.
20. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - NACIONALNA RENESANSA SLOVENACA U KRALJEVINI: Stvaranje Banovine Hrvatske je za deo srpskog naroda u Hrvatskoj predstavljalo izdaju
SLOBODAN Jovanović je povodom formiranja Hrvatske banovine pisao da je iza Sporazuma ostala kompromitacija politike stvaranja jugoslovenskog nacionalizma pomoću državne vlasti, preteći da uguši i srpski i hrvatski nacionalizam.
19. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - "KNEŽEV KURIR" I ŠAKA NAJAMNIKA UZIMAJU VLAST: Zahvaljujući "geografskom diskontinuitetu" oko tri miliona Srba živelo je van Srbije
NASUPROT hrvatskom kompaktnom nacionalnom frontu, za Srbiju je bilo karakteristično političko nejedinstvo.
18. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - USTAŠE I KLERIKALCI U ZAJEDNIČKOM STROJU: Smenom Stojadinovića 1939. kneza Pavle otvora novu fazu u srpsko-hrvatskim odnosima
MADA je u Srbiji nadvladavala unitarističko-centralistička koncepcija državnog uređenja u vrhu vladajućih stranaka 1921, sa svim nijansama između radikala i demokrata, rano su se osetili zahtevi za većim stepenom decentralizacije oličeni u Nacrtu ustava Stojana Protića. Za radikalskog prvaka moglo je postojati „jedinstvo u raznolikosti i raznolikost u jedinstvu, ali nigde i nipošto u jednolikosti".
17. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - POLITIČKI ŽIVOT HRVATA POD KONTROLOM VATIKANA: Na Četvrtom kongresu KPJ u Drezdenu 1928. je doneta odluka o razbijanju Jugoslavije
PERDSTAVNICI Narodnog vijeća, nepriznate države Slovenaca, Hrvata i Srba, Ženevskom rezolucijom iz novembra 1918. nametnuli su dvojnu formulu, koja je poništavala rezultate krfskog kompromisa.
16. 07. 2024. u 18:00
FELJTON - U ZAJEDNIČKOJ DRŽAVI JE IZOSTALA BRIGA O SRBIMA: Svako otvaranje srpskog problema vuklo je još jače zaoštravanje hrvatskog pitanja
HRVATSKO nezadovoljstvo „prvom Jugoslavijom", posmatrano u istorijskoj vertikali, ima i drugu stranu.
15. 07. 2024. u 18:00
